![]()
Một trong những công việc bảo dưỡng cơ bản nhất trên một chiếc xe máy chính là việc thay nhớt. Nhớt nó giống như máu bên trong hệ tuần hoàn con người, chảy ở trong máy để bôi trơn và cũng có nhiều tác dụng khác. Với nhu cầu cơ bản, chỉ cần thay nhớt đúng hạn là được.
Bên cạnh đó cũng có những anh em có nhu cầu cao hơn, ví dụ như thường đi tour, sống ở vùng có khí hậu lạnh, hay chủ yếu đi trong nội thành,...thì còn có thể lựa chọn nhớt của nhiều hãng khác, với thông số khác nhau. Bài này một lần nữa tổng hợp lại những thông tin cơ bản đó cho anh em biết và hiểu.
Công dụng của nhớt, tại sao phải thay?
![]()
- Bôi trơn, giảm ma sát: Ngoài tác dụng bôi trơn, nhớt còn giúp ngăn cản các bề mặt kim loại tiếp xúc trực tiếp với nhau, từ đó giảm ma sát, bảo vệ bề mặt của các chi tiết bên trong động cơ.
- Làm mát động cơ: Nhớt không những giúp giảm nhiệt độ từ việc ma sát mà còn giúp phân tán nhiệt độ rất cao sinh ra từ quá trình đốt cháy nhiên liệu.
- Làm sạch động cơ: Quá trình đốt cháy nhiên liệu sẽ sản sinh ra các hợp chất lơ lửng bên trong động cơ. Dầu nhớt có khả năng hút và giữ lại các hợp chất hóa học đó, ngăn chúng không cho đi đến các bộ phận & chi tiết khác của động cơ, từ đó giúp làm sạch và bảo vệ động cơ tốt hơn.
- Bịt kín các khoảng hở: Dầu động cơ sẽ tạo thành một chất làm kín các khoảng hở giữa các piston ring (xéc-măng), piston và thành cylinder, nhờ đó giúp áp suất trong buồng đốt luôn ổn định và ngăn không cho các hợp chất khí cháy lọt xuống khoang động cơ trong quá trình đốt cháy nhiên liệu.
- Làm dung môi: Dầu động cơ cũng là nơi chứa các chất cặn bã, bụi bẩn, mạt kim loại… sinh ra trong quá trình vận hành của xe, giúp cho động cơ không bị ma sát bởi các chất bẩn này và tránh bị trầy xước các bề mặt bên trong.
Tất nhiên cái gì cũng vậy, dùng 1 thời gian thì nó cũng sẽ xuống cấp và nhớt cũng thế. Khi xe vận hành trong điều kiện khắc nghiệt liên tục thì nhớt sẽ dễ hao hụt và giảm khả năng bôi trơn. Vì vậy, cần phải thay nhớt đúng hạn để đảm bảo nó thực hiện tốt các nhiệm vụ trên. Nếu không thay nhớt theo khuyến cáo, xe có thể gặp một vài vấn đề khó chịu khi vận hành như nặng máy, tốn nhiên liệu, tăng tốc kém, khó nổ máy, nóng máy…
Nếu thay nhớt không đúng định kỳ, nhớt với tác dụng bôi trơn kém có thể là một trong những nguyên nhân khiến động cơ bị hở bạc, khiến cho máy gào, chạy ì ạch và xả ra khói trắng khi vận hành.
Phân biệt nhớt và cách đọc cấp nhớt
Có 2 cách chính để phân loại dầu nhớt, tùy vào thị trường và loại xe sử dụng mà hãng sản xuất sẽ có cách ký hiệu cho phù hợp, tuy nhiên vẫn xoay quanh 2 cách ký hiệu này. Đó chính là phân loại theo theo cấp độ nhớt SAE và phân loại theo cấp tính năng API. Chúng ta sẽ điểm qua từng loại trên.
Cách đọc cấp độ nhớt SAE
![]()
Cấp độ nhớt SAE (Society of Automotive Engineers) là một cách ký hiệu, quy định về tính năng & độ nhớt của bất kỳ một loại dầu nhớt dùng cho động cơ nào. Tại Việt Nam, cấp độ nhớt SAE được sử dụng rất phổ biến, và đó chính là cơ sở để anh em có thể lựa chọn đúng loại nhớt phù hợp cho xe của mình. Mình sẽ nói rõ hơn ở phần dưới!
Dầu nhớt bán ra tại Việt Nam thường được ký hiệu trên nhãn chai như sau: SAE 10W-30, 15W-40, 20W-50, 0W-40, v.v...
Trong đó:
- Chữ “W” là viết tắt của chữ “Winter”
- Chữ số đứng trước chữ "W" cho biết nhiệt độ tối thiểu mà loại dầu nhớt đó có thể hoạt động tốt trong mùa đông mà không ảnh hưởng đến động cơ. Những con số này thường là 0, 5, 10, 20, 30. Nhiệt độ đó được xác định bằng cách lấy con số đó trừ đi 30. Ví dụ như loại nhớt có kí hiệu 10W-50 sẽ hoạt động tốt ở (10-30) = -20 độ C. Còn loại nhớt 5W-30 sẽ hoạt động tốt ở (5-30) = -25 độ C.
- Chữ số đằng sau chữ "W" cho biết độ đặc/loãng của loại nhớt đó, số càng lớn thì càng đặc, số càng nhỏ thì càng loãng, và thường thì chúng là những con số chẵn như 20, 30, 40, và 50. Lấy ví dụ ở trên thì loại nhớt 10W-50 sẽ đặc hơn loại 5W-30.
Cách đọc cấp tính năng API
![]()
Cấp tính năng API (American Petroleum Institute) là cách ký hiệu dùng để phân loại chất lượng dầu nhớt, nó được sử dụng rộng rãi tại Mỹ từ khá lâu rồi. Thông thường thì ký hiệu API cho động cơ xăng là SA, SB, SC, SE, SF, SG, v.v… cấp cao nhất hiện nay là API SN. Tương tự, cấp tính năng API của các loại dầu nhớt dùng cho động cơ Diesel thường có ký hiệu là CA, CB, CC, CD, CE, CF, v.v…
Trong đó, chữ cái cuối dùng để phân biệt các cấp tính năng và được xếp theo bảng chữ cái tiếng Anh, chữ cái càng đứng sau (xa khỏi chữ A) thì tượng trưng cho chất lượng sản phẩm càng cao. Ví dụ loại dầu nhớt có ký hiệu “API SN” thì sẽ có chất lượng sẽ cao hơn loại “API SM”, tương tự thì “API SM” sẽ cao hơn “API SL”.
Cách lựa chọn dầu nhớt phù hợp cho loại xe & điều kiện vận hành
![]()
Dầu nhớt có một đặc tính đặc biệt, đó là độ đặc/loãng sẽ thay đổi theo nhiệt độ, nhớt sẽ loãng ra ở nhiệt độ cao và ngược lại nó sẽ cô đặc lại ở nhiệt độ thấp. Ở Việt Nam thì thời tiết thường nóng bức, nên anh em có thể yên tâm là nhớt máy khó bị đông đặc lắm, trừ khi anh em phải đi xe đến những vùng núi cao vào mùa đông, mà lại trúng ngay đợt "rét đậm rét hại" thì mới phải lo thôi. Do đó, chữ số đằng trước chữ “W” thì không phải là vấn đề anh em cần quan tâm nhiều, số đằng sau mới là quan trọng!
Việc đầu tiên cần làm là tham khảo sách HDSD của chiếc xe mà anh em đang chạy, nếu bị thất lạc thì có thể liên hệ hãng để họ tư vấn rõ chỉ số SAE phù hợp nhất cho xe. Chỉ số do nhà sản xuất khuyến cáo là an toàn nhất, đặc biệt nếu xe còn trong hạn bảo hành thì mình càng nên theo, bởi độ đặc/loãng phụ thuộc vào thiết kế cơ khí của từng xe, bao gồm độ hở các chi tiết, độ dãn nở các chi tiết động cơ, v.v…
![]()
Về cơ bản thì anh em nào sử dụng xe thường xuyên ở vòng tua máy thấp, xe vận hành nhiều ở cấp số cao, xe chạy đường trường, hoặc nơi có khí hậu lạnh thì nên chọn loại nhớt loãng, có chỉ số đặc/loãng thấp (thường là 20 & 30), xe sẽ hoạt động hiệu quả hơn. Nếu anh em dùng loại nhớt đặc trong trường hợp này thì hiệu quả bôi trơn sẽ không cao bằng loại nhớt loãng do nhớt không đạt được độ loãng tối ưu. Xe dùng loại nhớt loãng sẽ mang lại cảm giác máy bốc hơn ở vòng tua thấp, nhưng đến vòng tua cao sẽ bị “gào máy” do nhớt lúc này đã trở nên quá loãng, quá lỏng lẽo.
![]()
Còn đối với loại dầu nhớt có chỉ số đặc/loãng cao (thường là 40 & 50) thì ngược lại. Xe dùng loại nhớt đặc hơn sẽ có nước ga đầu không mượt mà và bốc như loại nhớt loãng, nhưng nó lại giúp xe vận hành êm ái hơn ở vòng tua cao, không bị gào máy. Loại nhớt có chỉ số cô đặc cao rất phù hợp với những nơi có khí hậu nóng và hay tắc đường, kẹt xe thường xuyên, ví dụ như các thành phố đông đúc như Hà Nội hoặc Hồ Chí Minh. Lúc này, các loại động cơ làm mát bằng không khí sẽ không lấy đủ gió để làm mát, máy sẽ rất nóng, và đây chính là lúc loại nhớt đặc hơn sẽ phát huy tác dụng của nó.
![]()
Khi mua nhớt thì anh em nhớ lựa những cửa hàng lớn, có uy tín và xem kỹ hàng trước khi quyết định. Nếu muốn an toàn, chắc cú không dính hàng nhái hàng giả, thì mua trong hãng cũng được, đủ xài. Nhưng nếu mua được nhớt xịn, cao cấp hơn của các hãng dầu nhớt có danh tiếng thì xe sẽ chạy ngon hơn, anh em sẽ sướng hơn! Cái này tuỳ mỗi người thôi.
Ôn lại kiến thức cơ bản về nhớt: công dụng, cách đọc chỉ số, cách chọn nhớt
Chủ đề
Chủ đề
-
File đính kèm:
-