Liệu Trung Quốc sẽ trở thành công xưởng xe điện của thế giới?

Thế giới không bao giờ dừng lại
Những tin đồn về một chiếc xe điện của Apple từ lâu đã làm nhiều nhà đầu tư và người yêu iPhone cảm thấy háo hức. Sau gần một thập kỷ rò rỉ thông tin, dự án này vẫn là một điều bí ẩn nhưng điều này không ngăn các công ty điện tử tiêu dùng khác vươn lên phía trước. Ở phía bên kia của thế giới, mọi người sẽ sớm được đặt hàng một phương tiện di chuyển từ Foxconn - công ty Đài Loan chuyên sản xuất thiết bị Apple.



Vào tháng Mười 2021, Hon Hai Technology Group, được biết đến trên toàn cầu với tên gọi Foxconn, công bố kế hoạch sản xuất ba chiếc xe điện của riêng mình với sự hợp tác với Yulon, một nhà sản xuất ô tô Đài Loan, dưới tên gọi Foxtron. Foxconn, công ty lắp ráp 70% iPhone, có các tham vọng tương tự cho ngành công nghiệp ô tô: trở thành nhà sản xuất ô tô được chọn cho một loại ô tô hoàn toàn mới. Cho đến nay, Foxconn đã ký kết hợp đồng sản xuất ô tô cho hai công ty khởi nghiệp xe điện có trụ sở tại Hoa Kỳ, Lordstown Motors và Fisker.

Những chiếc xe của riêng Foxconn - một chiếc hatchback, một chiếc sedan, và một chiếc xe buýt - không sang chảnh như những sản phẩm của Apple, nhưng chúng thể hiện một bước nhảy lớn cho công ty này. Kế hoạch mở rộng đầy tham vọng của Foxconn cũng phản ảnh một sự chuyển dịch lớn hơn trong thế giới ô tô về khía cạnh công nghệ và địa lý. Hoa Kỳ, Châu Âu, và Nhật Bản đã cho thế giới biết ô tô là gì trong 100 năm qua. Bây giờ, bản chất không ngừng thay đổi của ô tô ở khía cạnh điện hóa, máy tính hóa, và sự tự hành, đồng nghĩa với việc Trung Quốc có thể có tiếng nói ngày càng lớn hơn trong việc định hình thị trường ô tô. Nếu Foxconn thành công trong việc trở thành một công ty sản xuất ô tô lớn, nó sẽ góp phần đưa Trung Quốc trở thành trung tâm ô tô có khả năng làm lu mờ các cường quốc ô tô Mỹ, Đức, Nhật Bản, và Hàn Quốc.



Thiên thời, địa lợi
Ngành công nghiệp ô tô chắc chắn sẽ trải qua những chuyển biến lớn trong những năm sắp tới. Một báo cáo vào tháng Mười 2020 từ McKinsey kết luận rằng những nhà sản xuất ô tô sẽ cần tìm cách mới để bán xe và tạo ra doanh thu thông qua ứng dụng và dịch vụ đăng ký. Chiếc xe của tương lai không khác gì một chiếc smartphone được đặt trên những bánh xe. Điều này lý giải một phần tại sao thời điểm bây giờ là tốt nhất để các nhà sản xuất điện tử thử làm xe. Hệ thống truyền động của xe điện đơn giản hơn rất nhiều so với động cơ đốt trong, khi có ít thành phần hơn và các bước lắp ráp cũng ít hơn. Chuỗi cung ứng của xe điện cũng đơn giản hơn so với chuỗi cung ứng truyền thống, vốn là lợi thế cạnh tranh cốt lõi của các hãng xe truyền thống. Trung Quốc hiện có một hệ sinh thái xe điện mạnh, từ pin cho đến phần mềm, và cả năng lực chế tạo các bộ phận của xe.

Trung Quốc có một vị trí rất tốt để dẫn đầu quá trình điện hóa. Trung Quốc hiện có một số công ty dẫn đầu thế giới về công nghệ và năng lực chế tạo pin, bao gồm CATL và BYD (công ty này cũng sản xuất xe). Các nhà sản xuất ô tô khác trong khu vực có thể hưởng lợi ở khía cạnh kiến thức và tận dụng các công nghệ pin mới vì địa lý gần nhau - tương tự như công ty phần mềm hưởng lợi từ việc ở gần các công ty thiết kế chip.

Trung Quốc hiện tại đã là một điểm “nóng” về xe điện, với các công ty như BYD, NIO, và Xpeng đang dần thách thức vị trí dẫn đầu thị trường của Tesla. Một trong những chiếc ô tô phổ biến nhất ở nước này là Wuling Hongguang Mini EV, một chiếc xe hai chỗ ngồi có giá vào khoảng 5.000 đô-la. Doanh số xe điện ở Trung Quốc được hỗ trợ bởi trợ cấp của chính phủ và bỏ xa tất cả quốc gia khác, chiếm 14,8% tổng doanh số ô tô toàn quốc, tăng 169% so với cùng kỳ năm ngoái, theo dữ liệu của Hiệp hội Xe Hành khách Trung Quốc. Xe điện chiếm 4,1% tổng doanh số bán xe ở Mỹ trong năm 2021, và con số này ở Châu Âu là xấp xỉ 10%.



Các công ty sản xuất đồ điện tử tiêu dùng xem lĩnh vực ô tô như là lãnh địa của họ vì quá trình vi tính hóa và sự kết nối ngày càng tăng của những chiếc xe hiện đại. Các nhà sản xuất ô tô truyền thống chậm chạp hơn trong việc thích ứng với các tiềm năng và khả năng mới từ phần mềm và sự kết nối. Trong khi đó, nhiều công ty đánh hơi được cơ hội, chẳng hạn như Apple, ngoài những tin đồn về dự án xe ô tô, đang phát triển phần mềm thông tin giải trí cao cấp. Alphabet cũng đầu tư hàng triệu đô-la phát triển phần mềm cho các chiếc xe tự hành của mình thông qua trợ cấp cho Waymo. Và một số hãng công nghệ lớn cũng đang tự thiết kế chiếc xe của riêng mình - vào tháng Ba, Sony thông báo kế hoạch làm xe điện với Honda.

Nhưng nếu như những điều vừa nói ở trên chỉ là sự quan tâm thì ở Trung Quốc, mọi thứ liên quan đến xe điện đang sục sôi. Huawei, Tencent, Alibaba, và các hãng khác có những thỏa thuận phát triển phần mềm với các hãng sản xuất xe. Xiaomi thông báo kế hoạch vào tháng Mười năm ngoái về việc chế tạo bốn mẫu xe điện. Oppo cũng có tham vọng tương tự, theo một số nguồn tin. Đầu tháng này, JiDU, công ty con của hãng sản xuất ô tô Geely và gã khổng lồ tìm kiếm Baidu, tung ra chiếc xe đầu tiên của mình, chiếc ROBO-1. Baidu đã đầu tư cực kỳ mạnh mẽ vào trí thông minh nhân tạo cho xe tự hành với sự khuyến khích từ chính phủ Trung Quốc. Xe điện và việc tự lái kết hợp lại với nhau tạo ra nhiều cơ hội cho những công ty như Foxconn, Xiaomi, hay các công ty tương tự.



Quá trình chuyển dịch sang xe điện có thể tác động sâu sắc đến thương mại giữa Liên minh Châu Âu và Trung Quốc trong những năm tới, có khả năng biến EU từ một khu vực xuất khẩu sang nhập khẩu phương tiện đi lại. Hầu hết xe Tesla được sản xuất ở Trung Quốc để xuất khẩu, nhưng các nhà sản xuất nội địa Trung Quốc đang dần bắt kịp. NIO, có trụ sở chính ở Thượng Hải, được cho là đang xây dựng nhà máy sản xuất ở Mỹ và Châu Âu. Và Foxconn cũng có kế hoạch làm xe ở một nhà máy lớn ở Ohio, Hoa Kỳ, vốn trước đây thuộc về GM.

Vũ môn cần vượt qua
Tuy nhiên, thách thức vẫn còn rất nhiều. Năng lực của Foxconn nằm ở khả năng huy động nhân lực để lắp ráp những thiết bị phức tạp. Điều này về cơ bản khác với công việc tự động hóa ở mức cao trong ngành sản xuất ô tô, và Foxconn đã gặp nhiều khó khăn trong việc đưa rô-bốt vào dây chuyền sản xuất trong quá khứ. Xe điện, với ít bộ phận và chi tiết hơn, dễ sản xuất hơn so với xe truyền thống, nhưng để sản xuất đủ số lượng xe với một tiêu chuẩn nhất định là công việc đặc biệt khó, với lợi nhuận rất ít.

Một thách thức nữa đó là xe khác hoàn toàn các thiết bị nhỏ vì các thiết bị này không chở người như xe và còn chạy ở tốc độ cao. Các màn hình cảm ứng trên xe không hoàn toàn là một chiếc smartphone. Những chiếc xe điện này được trang bị công nghệ phù hợp với nhiệm vụ mà nó phải làm, và trên thực tế, đó là sự sống và cái chết. Do đó, tiên tiến nhất chưa hẳn là tối ưu nhất. Foxconn có thể xem việc làm xe như là cách để mở rộng danh mục sản phẩm và tăng lợi nhuận, nhưng nỗ lực này đòi hỏi đầu tư rất lớn vào năng lực sản xuất, và phải mất nhiều năm mới thành công. Không riêng gì Foxconn, nhiều công ty khác xem việc làm xe là một bước đại nhảy vọt bởi vì sản xuất xe là một chuyện quá chuyên biệt và rất khó. Ở một góc nhìn, điều này có thể hiểu được, nhưng ở một góc nhìn khác, nó lại không có ý nghĩa nào cả. Các công ty công nghệ muốn nhảy vào làm xe ở Trung Quốc có thể hi vọng vào những đột phá kỹ thuật có thể giúp những công ty Trung Quốc này vượt qua các đối thủ bên ngoài, chẳng hạn như khả năng của pin. Nhưng những đột phá như vậy không được đảm bảo.

Có thể không có nhiều công ty thuê ngoài để làm xe như cách mà cách mà nhiều công ty làm smartphone đang áp dụng. Việc thiếu hụt chip bán dẫn và nguyên liệu thô buộc các nhà sản xuất ô tô tranh giành nhau để có thể sở hữu nhiều hơn một chuỗi cung ứng. Ngoài ra, mối lo ngại về sự riêng tư và thị hiếu người tiêu dùng có thể làm nản lòng các công ty Trung Quốc muốn xuất khẩu xe hay xây dựng nhà máy và bán xe ở Châu Âu và Mỹ.



Kết luận
Tuy nhiên, nếu Foxconn có thể vượt qua những vũ môn này, và khi Trung Quốc trở thành một thế lực trong ngành ô tô, các công ty khác cần phải xem chừng. Trong tương lai, Foxconn có thể sản xuất hàng triệu chiếc xe chuẩn hóa với chi phí thấp và định hình chúng thông qua phần mềm. Và nếu Apple thực sự tiến tới với dự án xe của mình, Foxconn có thể là ứng cử viên số một để sản xuất cho Apple. Khi đó, các công ty sản xuất ô tô khác sẽ gặp rất nhiều khó khăn để cạnh tranh ở khía cạnh giá.

Theo WIRED.